fbpx

BLACK SWAN

BLACK SWAN

Ana SayfaEkonomiGaz verip sert frene...

Gaz verip sert frene basmak yerine yeni bir yol haritası lazım: Yapısal reform

İmalat sektörü PMI endeksi Eylül 2018’de 42,7 ile 2008 krizinden sonraki en düşük seviyesini kaydetmiş, sonrasında yükselme eğilimini ortaya koymuştu; 2019’un ilk üç ayında da endeks yükselişini sürdürdü.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi Ocak 2019’da bir önceki aya göre %1 artış kaydetti. Şubat ve Mart aylarında imalat sektöründeki iyileşmenin sürmesi sanayi üretimi için olumlu bir gelişme. Ancak mevsimsellikten arındırılmış verilere göre Kasım 2018-Şubat 2019 dönemi boyunca ihracatın aylık bazda gerilemeye devam etmesi, 2019 yılının ilk iki ayında ihracatın sanayi üretimi ve dolayısıyla da GSYH büyümesine katkısının negatif olduğuna işaret ediyor.

Öte yandan mevsimsellikten arındırılmış ithalat hacmi aynı dönem boyunca aralıksız artışını sürdürürken dış ticaret açığı aylık bazda aralıksız artmaya devam ediyor (ki bu durum değer kaybeden TL’yi de dikkate aldığımızda cari açıkta artış eğilimini ortaya koyuyor). En büyük ticaret ortağımız olan Avrupa’dan özellikle de Almanya’dan gelen zayıflama işaretleri Türkiye’nin ihracat performansındaki gerilemeyi teyit eder nitelikte.

Tüketim tarafında ise perakende ticaret ve e.t.t.e. tüketim endekslerinin 2019 yılının ilk iki ayında hafif kıpırdandığını, artan iç talebi karşılamak adına da reel sektörün söz konusu dönemde yatırımlarını artırarak stoklarını güçlendirdiğini ortaya koydu.

Ancak takipteki alacaklar tarafına baktığımızda takipteki kredilerin toplam bankacılık sektörü kredilerine oranının Ağustos 2018’den bu yana aralıksız yükselmesiyle reel sektörün finansman tarafında giderek daha zorluk yaşadığını anlıyoruz. 2018 yılının son çeyreğinden 2019 yılı ilk çeyreği sonuna kadar tüketici ve kurumsal kredilerdeki artış eğiliminin sürdüğünü de dikkate aldığımızda takipteki alacakların bankacılık sistemi üzerinde ağırlığını daha da artırdığını anlayabiliriz hele de artan risk primimize bağlı olarak dış borçlanma maliyetleri artıyorken.

(Hatırlatalım: Dış finansman şartlarının giderek zorlu bir hal aldığı 2018 yılında TL’de yaşanan sert değer kaybı sebebiyle TCMB TL’yi korumak adına sert faiz artırım kararı aldı ve sıkı para politikası kararlılıkla sürdürülmeye devam edildi. Ekonomik faaliyette yaşanan fren etkisine paralel olarak yüksek kredi faizleri yurt içinde finansmana erişimi zorlaştırdı.)

Bunların yanında özellikle Kredi Garanti Fonu’nun (KGF) katkısıyla 2017’de kaydedilen iç tüketimdeki hızlanma, 2018’de KGF’nin sonlanmasıyla yavaşlama ve düşme eğilimini beraberinde getirdi ve sonuç olarak işsizlik oranı 2017 yılında hızla düşerken 2018 yılında hızla arttı.

Enerji ve dış borca bağımlı olmamıza rağmen iç tüketimi pompalayarak büyümenin ateşlenmesi cari açık, TL’de ve üretimde sert değer kayıpları ve yüksek işsizlik oranlarıyla daha şiddetli döndü.

Hal böyle iken, küresel ekonominin yavaşlama eğilimine girdiği bir ortamda hızla artan Türkiye nüfusunu da dikkate aldığımızda Türkiye’nin mevcut tüketim, yatırım ve üretim resminde sürdürülebilir bir şekilde istihdamı artıracak, işsizliği azaltacak bir hikayesi var mı? Maalesef yok. Yerli araba da bir hikaye evet ama yapay zekanın üretim tarafında ağırlığını artırdığı bir ortamda katma değer yaratacak teknolojik ürünlerin üretilmesi, yeni iş alanları yaratması ve dünya çapında marka değeri taşıması daha güzel bir hikaye.

Gerçek şu ki mevcut yapı hem TL’yi hem de ekonomiyi daha da kırılgan hale getiriyor. Gaz verip frene basmak zorunda kalmaktansa istihdam ve sürdürülebilir bir hızda büyümeyi sağlayacak yeni bir yol haritası lazım. Mevcut yapıyla bu sağlanamadığına göre yapıyı değiştirmek yani reform yapmak gerekiyor. Bunu da “yapısal reform” olarak adlandırıyoruz.

Dr. Fulya Gürbüz

Most Popular

More from Author

Bitcoin Toparlanıyor

Bitcoin tüm dünyada kabul ediliyor

Sanki Borsa Da Rasyonelleşiyor

25 Mart 2024 tarihine ait gün içi haberleri ve piyasalardaki son...

Varsa Yoksa Siyaset

25 Mart Pazartesi itibariyle Türkiye'de her yer, her şey siyaset. Hafta...

Altın ve Gümüşe FED Tamam Veriler Dur Dedi

Gerçekleştirdiği önemli yükselişin ardından geçtiğimiz on gün boyunca yatay bir seyir...

Read Now

Bitcoin Toparlanıyor

Bitcoin tüm dünyada kabul ediliyor

Sanki Borsa Da Rasyonelleşiyor

25 Mart 2024 tarihine ait gün içi haberleri ve piyasalardaki son durumları derlediğimiz yazımızda bugünün öne çıkan başlıkları aşağıdaki gibidir. Gündemde Son Durum https://youtube.com/shorts/kXwkqomsPWM?si=ML29lfvo-uB-Tunc https://twitter.com/TuncSatiroglu/status/1772255513822089314?s=20 https://twitter.com/iriscibre/status/1772259931904729392?s=20 https://twitter.com/ForeksTurkey/status/1772259307884515338?s=20 https://youtube.com/shorts/QG_aJDoelcA https://twitter.com/ForeksTurkey/status/1772241344783634903?s=20 https://twitter.com/BloombergHT/status/1772163725358727585?s=20 Piyasanın Sorusu: Kaç Faiz İndirimi? https://twitter.com/ForeksTurkey/status/1772252331096076629?s=20 https://twitter.com/ForeksTurkey/status/1772245089454067878?s=20 https://twitter.com/EkonomimCom/status/1772267191767031829?s=20 https://twitter.com/BloombergHT/status/1772122891183632440?s=20 https://twitter.com/BloombergHT/status/1772229867938922526?s=20 https://twitter.com/BloombergHT/status/1772119054586621997?s=20 https://twitter.com/BloombergHT/status/1772113360433090920?s=20 https://twitter.com/EkonomimCom/status/1772226926326796420?s=20 Piyasalarda Son Durum Borsa İstanbul Borsa İstanbul, gün içi en düşük 9.029 seviyesini, en yüksek ise 9.336 seviyesini görürken günü yüzde 0,90 düşüşle 9.029 seviyesinde kapattı. Ons Altın Ons altın, gün içi...

Varsa Yoksa Siyaset

25 Mart Pazartesi itibariyle Türkiye'de her yer, her şey siyaset. Hafta sonu yaklaşık 61 milyon seçmen 5 yıl süre ile kendilerini yönetecek yerel liderleri seçmek için sandık başına gidecek. Ülke genelinde 206 binden fazla sandıkta 81 il, 973 ilçe ve 390 belde belediye başkanı ile 50 bin...

Altın ve Gümüşe FED Tamam Veriler Dur Dedi

Gerçekleştirdiği önemli yükselişin ardından geçtiğimiz on gün boyunca yatay bir seyir izleyen altın fiyatları, ABD Federal Rezerv Başkanı Jerome Powell’ın Mart ayı faiz oranlarını sabit tutma kararı ve sonrasında yaptığı açıklamaların etkisiyle $2.222 Dolar/Ons seviyesine yükselerek tarihi bir rekor kırdı. Powell’ın politika yönlendirmeleri, piyasalarda iyimser bir hava...

Yarılanma “Halving” Sonrası BTC

Bitcoin yarılanması, yaklaşık dört yılda bir gerçekleşen ve Bitcoin madenciliği işlemlerinin ödülünü yarı yarıya azaltan bir olaydır. Bu süreç, yeni bitcoinlerin yaratılma hızını azaltmak ve bunun sonucunda mevcut yeni arz miktarını azaltmak için tasarlanmıştır. Yarılanma, yaratıcısı Satoshi Nakamoto tarafından bir tür yapay kıtlığı güçlendirmenin bir yolu olarak...

Fintek’in Kalbi, İstanbul’da Atacak

Türkiye’nin ilk ve en büyük küresel finans teknoloji (fintek) etkinliği olduğu bildirilen İstanbul Fintech Week (IFW) 2024, 16-17 Nisan'da Fişekhane'de düzenlenecek.

Borsada Umut Var Mı? – Borsadan “KAP” da Gel B10

Bist100 Bist100 / USD Türkiye'de Ham Çelik Üretimi %46,6 Arttı Şubat ayında Türkiye'nin ham çelik üretimi %46,6 artışla 3,1 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Yılın ilk iki ayındaki toplam üretim ise 6,3 milyon ton oldu. Hazır Beton Endeksi Şubat Raporu Açıklandı Hazır Beton Endeksi 2024 Şubat Ayı Raporu’na göre, geçen yılın Kasım...

BİST, Bankacılık Endeksiyle Direniyor

22 Mart 2024 tarihine ait gün içi haberleri ve piyasalardaki son durumları derlediğimiz yazımızda bugünün öne çıkan başlıkları.

Vanguard’dan Beklenmedik Tahmin: 2024’te Fed Faizleri Sabit Kalabilir

ABD'nin önde gelen varlık yönetimi şirketi Vanguard, bu yıl için Federal Rezerv'in (Fed) faiz oranlarını düşürmeyeceğini öngörüyor. Bu durum, Fed'in 2024'te üç kez faiz indirimi yapacağı yönündeki beklentileriyle ters düşüyor.

PİYASADA OLAN PİYASADA KALIR B15 – KRİPTO

BİTCOİN'DE FIRTINA BİTTİ Mİ ? AYNI HAFTA HEM 71 BİN DOLAR HEM DE 61 BİN DOLARLI SEVİYELER GÖRÜLDÜ Bitcoin son 1 hafta içersinde aşşağı ve yukarı yönlü çok sert hareketler yaptı.Sebebi konusunda çok farklı görüşler olsa da, aylardır soluksuz yükselen Bitcoin ve Altcoinlerin bir düzeltmeye ihtiyaç duydukları herkes tarafından...

Piyasada Olan Piyasada Kalır – Bölüm 15 – Borsa

Piyasalar fırtınalı bir haftayı daha geride bırakıyor. Hem FED hem TCMB'nin faiz kararlarının olduğu bu haftada borsamızda volatilite oldukça yüksekti. TCMB'den beklentiler/yapması gerekenler derken 500bp bir artış geldi ve dolarda az da olsa yaşanan geri çekilmeyle birlikte borsamızda yukarı yönlü hareket şimdilik hızlanmış gibi. BORSA ISTANBUL - TL...

Ahu Özyurt ile Öyle mi Böyle mi? – 22 Mart

Gazeteci Ahu Özyurt, Artunç Kocabalkan ile ülke gündemini değerlendiriyor.