fbpx

BLACK SWAN

BLACK SWAN

Ana SayfaEkonomiTürkiye ekonomisi 2020 yılı...

Türkiye ekonomisi 2020 yılı ilk çeyreğinde büyüdü mü, küçüldü mü?

Nasıl oluyor da Türkiye ekonomisi aynı anda hem büyüyüp hem de daralabiliyor? TÜİK’in manşeti diyor ki “GSYH 2020 yılı birinci çeyreğinde %4,5 arttı“. Ben de bir önceki yazımda şu başlığı attım: “GSYH bir önceki çeyreğe göre yüzde 15 daraldı, cari fiyatlarla daralma yüzde 10 oldu“. Hesaplamayı yanlış mı yaptık?

Önce GSYH yani Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ne demek onu açıklayayım:

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) GSYH’yi şöyle tanımlıyor: “GSYH, bir ülkedeki belirli bir dönemde üretilen mal ve hizmetlerden dolayı oluşan katma değere ilişkin standart bir ölçüdür.”

TÜİK, GSYH’yi üç yöntemle hesaplıyor: Üretim Yöntemi, Harcama Yöntemi, Gelir Yöntemi.

Üretim yöntemiyle GSYH, bir ekonomide yerleşik olan üretici birimlerin belli bir dönemde, ekonomik faaliyetleri sonucu yaratmış oldukları tüm mal ve hizmetlerin değerleri toplamından bu mal ve hizmetlerin üretiminde kullanılan girdiler toplamının düşülmesi sonucu elde edilen değerdir.

Harcama yöntemiyle GSYH, bir ekonomide belli bir dönemde tüketime ve yatırıma yönelik harcamalar ile ihracat, ithalat farkından oluşur. Bu yöntemin ana bileşenleri, hane halklarının nihai tüketimi, devletin nihai tüketimi, sabit sermaye yatırımları ve net mal ve hizmet ihracatıdır.

Gelir yöntemiyle GSYH, ekonomideki üretici birimlerin elde ettiği maaş, ücret gelirleri, işletme karı ve devletin elde ettiği çeşitli vergi gelirlerinden oluşur. Her faaliyet kolunda mal ve hizmet üretim sürecinde yer alan üretici birimlerin üretim faktörlerine ödedikleri değerlerin toplamıdır.

Tanımlamalarda yazdığı üzere GSYH “belli bir dönem” için hesaplanıyor. TÜİK, yıl içinde üçer aylık (çeyrek) dönemler için GSYH’yi hesaplıyor. Yıl içinde dört çeyrek dönemler için hesaplanan GSYH değerlerini topladığımızda yıllık GSYH’yi hesaplamış oluyoruz.

TÜİK 2020 yılı ilk çeyrek GSYH verilerini açıkladı. Aşağıdaki tabloyu TÜİK raporundan aldım:

2020 yılı ilk çeyreğinde GSYH, yani toplam mal ve hizmet üretimi cari fiyatlarla (yani hesaplama döneminde piyasada geçerli olan fiyatlarla) 1 trilyon 71 milyar 98 milyon TL olarak gerçekleşmiş. Bir önceki yılın aynı çeyreğine göre karşılaştırdığımızda %16,2 artış kaydedilmiş. ABD doları cinsinden artış %2,6 olmuş. Ancak enflasyon etkisinden arındırılmış zincirlenmiş hacim endeksine göre GSYH yine aynı dönemde yani bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %4,5 artış kaydetmiş.

Peki, Türkiye ekonomisi 2020 yılı ilk çeyreğinde, bir önceki çeyreğe göre nasıl bir değişim göstermiş?

2020 yılı ilk çeyreğinde GSYH, bir önceki çeyreğe göre (yani 2019 yılı son çeyreğine göre) cari fiyatlarla %10 daraldı. ABD doları bazında ise bir önceki çeyreğe göre %14,4 daralma gerçekleşti. Enflasyon etkisinden arındırılmış zincirlenmiş hacim endeksine göre GSYH ise daralma %15,5 oldu.

Peki, takvim ve mevsimsellik etkilerinden arındırıldığında GSYH nasıl bir tablo ortaya koyuyor? Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre %0,6 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2020 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %4,2 arttı.

Kafanız karıştı, değil mi?

Özetle, herhangi bir arındırma yapılmadığında GSYH bir önceki yılın aynı çeyreğine göre evet büyümüş, ama aradan üç çeyrek dönem geçmiş ve 2020 yılı ilk çeyreğinde, 2019 yılı üçüncü ve dördüncü çeyrek dönemlerine göre mal ve hizmet üretimimiz daha az olmuş. Takvim ve mevsimsellik etkilerden arındırıldığında ise GSYH bir önceki çeyreğe göre hafif artış kaydetmiş.

Daha fazla detay öğrenmek isteyenlere, yani büyüme ya da daralmaya sebep olan etkenler ne olmuş konusunu bir sonraki yazıda anlatacağım.

Dr. Fulya Gürbüz

Most Popular

1 Yorum

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

More from Author

Örnek Sayfa

ASDa Döviz Kurları . asdasd Summary Charts Price Fundamental Technical Performance Candlestick Patterns $(function() { tabsWidgetBindJSFunc('mainPositions8075171', 'bindGreyButtons', false ); }); ...

Bitcoin’de karar anı

Haftaya 67 bin dolar seviyesinden başlayan Bitcoin, tekrar 70 bin doların...

ABD Haberi Borsayı Neden Kurtaramadı?

Türkiye'ye yabancı yatırımcının gelmesi yolunda atılan adımların meyvesini, ne zaman alacağız? Türkiye, friend-shoring şemsiyesi altına mı giriyor?

BİST’te Faiz Ve ABD İkilemi

26 Mart 2024 tarihine ait gün içi haberleri ve piyasalardaki son durumları derlediğimiz yazımız.

Read Now

Örnek Sayfa

ASDa Döviz Kurları . asdasd Summary Charts Price Fundamental Technical Performance Candlestick Patterns $(function() { tabsWidgetBindJSFunc('mainPositions8075171', 'bindGreyButtons', false ); }); Build your watchlist here by adding stocks, bonds, commodities, indices or currencies. var columnsSettings_8075171 = new ColumnsSettings( 'ltr', // strHtmlDir 'portfolioData_8075171', // containerId 'overview', // tab '8075171', //...

Bitcoin’de karar anı

Haftaya 67 bin dolar seviyesinden başlayan Bitcoin, tekrar 70 bin doların üstünde fiyatlıyor. Ralli devam eder mi? Analist Pav Hundal'a göre, olası short yönlü pozisyon tasfiyesi Bitcoin'de ki ralliyi hızlandırabilir. Analist, ilk güçlü direnç olarak 80 bin dolar seviyesine dikkat çekiyor. Hedge fundların short pozisyonları 15 bin adet,...

ABD Haberi Borsayı Neden Kurtaramadı?

Türkiye'ye yabancı yatırımcının gelmesi yolunda atılan adımların meyvesini, ne zaman alacağız? Türkiye, friend-shoring şemsiyesi altına mı giriyor?

BİST’te Faiz Ve ABD İkilemi

26 Mart 2024 tarihine ait gün içi haberleri ve piyasalardaki son durumları derlediğimiz yazımız.

Yalancının Mumu Sönüyor Mu?

21 Mart 2024’te Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın faiz artışı kararı, Borsa İstanbul tarafından olumlu bir tepkiyle karşılandı. Bu kararın ardından, Euro ve Dolar’da gün içerisinde önemli geri çekilmeler yaşandı. Euro 34.518 seviyesine, Dolar ise 31.739 seviyesine kadar geriledi. Haftanın başında Borsa İstanbul, pozitif bir açılış yaparak güzel...

Bitcoin Toparlanıyor

Bitcoin on gün aradan sonra yeniden 70.000 doların üzerinde. Yeni ETF haberleri ile birlikte Bitcoin ve kripto paraların tüm dünyadaki adaptasyonun arttığını görebiliriz.

Sanki Borsa Da Rasyonelleşiyor

25 Mart 2024 tarihine ait gün içi haberleri ve piyasalardaki son durumları derlediğimiz yazımızda bugünün öne çıkan başlıkları aşağıdaki gibidir.

Varsa Yoksa Siyaset

25 Mart Pazartesi itibariyle Türkiye'de her yer, her şey siyaset. Hafta sonu yaklaşık 61 milyon seçmen 5 yıl süre ile kendilerini yönetecek yerel liderleri seçmek için sandık başına gidecek. Ülke genelinde 206 binden fazla sandıkta 81 il, 973 ilçe ve 390 belde belediye başkanı ile 50 bin...

Altın ve Gümüşe FED Tamam Veriler Dur Dedi

Gerçekleştirdiği önemli yükselişin ardından geçtiğimiz on gün boyunca yatay bir seyir izleyen altın fiyatları, ABD Federal Rezerv Başkanı Jerome Powell’ın Mart ayı faiz oranlarını sabit tutma kararı ve sonrasında yaptığı açıklamaların etkisiyle $2.222 Dolar/Ons seviyesine yükselerek tarihi bir rekor kırdı. Powell’ın politika yönlendirmeleri, piyasalarda iyimser bir hava...

Yarılanma “Halving” Sonrası BTC

Bitcoin yarılanması, yaklaşık dört yılda bir gerçekleşen ve Bitcoin madenciliği işlemlerinin ödülünü yarı yarıya azaltan bir olaydır. Bu süreç, yeni bitcoinlerin yaratılma hızını azaltmak ve bunun sonucunda mevcut yeni arz miktarını azaltmak için tasarlanmıştır. Yarılanma, yaratıcısı Satoshi Nakamoto tarafından bir tür yapay kıtlığı güçlendirmenin bir yolu olarak...

Fintek’in Kalbi, İstanbul’da Atacak

Türkiye’nin ilk ve en büyük küresel finans teknoloji (fintek) etkinliği olduğu bildirilen İstanbul Fintech Week (IFW) 2024, 16-17 Nisan'da Fişekhane'de düzenlenecek.

Borsada Umut Var Mı? – Borsadan “KAP” da Gel B10

Bist100 Bist100 / USD Türkiye'de Ham Çelik Üretimi %46,6 Arttı Şubat ayında Türkiye'nin ham çelik üretimi %46,6 artışla 3,1 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Yılın ilk iki ayındaki toplam üretim ise 6,3 milyon ton oldu. Hazır Beton Endeksi Şubat Raporu Açıklandı Hazır Beton Endeksi 2024 Şubat Ayı Raporu’na göre, geçen yılın Kasım...