fbpx

BLACK SWAN

BLACK SWAN

Ana SayfaEkonomiSanayi, istihdamı kısmen destekliyor;...

Sanayi, istihdamı kısmen destekliyor; işsiz sayısı artıyor

Sevgili Okuyucular, bu hafta çok yoğun bir veri akışı vardı. 11-14 Ocak tarih aralığında açıklanan verileri sırayla analiz etmek istiyorum.

İhracat ve turizm gelirlerinde azalma ile ithalattaki artış, cari açığın artmasına sebep oldu

İlk olarak, 11 Ocak Pazartesi günü TCMB tarafından yayınlanan cari işlemler dengesi ile başlayalım. 2020 yılı Kasım ayında cari işlemler dengesi 4,1 milyar dolar açık verdi. Cari İşlemler Hesabı, Türkiye’deki yerleşik hane halkının yurt dışındaki yerleşiklerle yapmış olduğu ekonomik faaliyetler sonucunda Türkiye’nin döviz geliri ve döviz giderlerini kalemler halinde göstermektedir. Tablonun en önemli kalemini dış ticaret dengesi oluşturmaktadır. Kasım ayında 3,8 milyar dolar dış ticaret açığı kaydedildi, yani ihracattan 3,8 milyar dolar daha fazla ithalat gerçekleşti. Öte yandan döviz girdisi sağlayan en önemli kalemlerden biri olan ve turizm gelir gider farkını gösteren Seyahat kaleminde ise düşüş gördük. Kasım ayında Türkiye’ye gelen turist sayısının Ekim ayına göre yarıdan fazla azalmasının etkisiyle Seyahat kalemi Ekim ayındaki 1,3 milyar dolardan Kasım ayında 0,6 milyar dolar seviyesine geriledi. Aşağıdaki grafik son 5 yılın cari işlemler dengesindeki aylık bazda seyrini gösteriyor:

Seyahat dengesinin azalmasında elbette kış mevsimi olmasının etkisi var ancak en önemli etken Kovid-19’da yaşanan ikinci dalganın seyahat kısıntılarını beraberinde getirmesi. Dış ticaret açığındaki artışın sebebi ise ihracatın Kasım ayında önceki aya göre 1,3 milyar dolar azalmasına karşılık ithalatın önceki aya göre 1,3 milyar dolar artması.

Sanayi üretimi yavaş hızla da olsa büyümeye devam ediyor

Biliyoruz ki sanayi sektörü üretim yaparken ithal girdiye ihtiyaç duymaktadır. Üretilen malların bir kısmı ihraç edilmekte, diğer kısmı yurt içi talebi karşılamakta veya stok olarak tutulmaktadır. Ekim ayında önceki aya göre %1,2 artış kaydeden sanayi üretimi, Kasım ayında önceki aya göre %1,3 arttı. Söz konuşu artışta iç talebin mi yoksa dış talebin mi etkisi var? Bu sorunun cevabını yine bu hafta açıklanan dış ticaret endekslerinde buluyoruz. İhracat Miktar Endeksi Kasım ayında bir önceki aya göre %0,9 düşüş kaydetti, İthalat Miktar Endeksi ise bir önceki aya göre %1,3’lük artış yaşadı. İthalat Miktar Endeksindeki artışın sebebine değinmeden önce sanayi üretimi ile dış ticaret miktar endekslerinin seyrini grafik olarak göstermek istiyorum.

Yukarıdaki grafikte de göreceğiniz gibi hem ihraç edilen hem de ithal edilen malların miktarlarındaki (adet) değişimler sanayi üretimini de doğrudan etkilemektedir. Sanayi üretiminin Kasım ayında arttığını, ihracatın ise azaldığını dikkate aldığımızda acaba ithalat miktarındaki artışın sebebi ne?

Aşağıdaki grafik ithalat miktar endeksini oluşturan ana kalemlerin son 2 yıllık seyrini gösteriyor. Grafikte Kasım ayında gri çubukla gösterilen taşımacılık araçları hariç yatırım malları ithalatının aylık %9,0, mavi çubukla gösterilen hammadde ithalatının %7,4’lük artış kaydetmeleri ithalattaki artışın en önemli sebebi oldu. Bu iki kalemin Ekim ayında bir önceki aya sert bir düşüş yaşadıktan sonra Kasım ayında bir sıçrayış yaşamaları hem yurt içi hem de yurt dışı siparişler kapsamında üreticinin olumlu sinyaller aldığına işaret ediyor.

Perakende satışlardaki artış devam ediyor

Yurt içi talebin önemli göstergelerinden olan ve bu hafta TÜİK tarafından yayınlanan Perakende Satış Endeksi Kasım ayında bir önceki aya göre %2,2 artış gösterdi. Aşağıdaki grafikte mavi çizgi perakende satış endeksini, kırmızı çizgi tüketim malları ithalat miktar endeksini, yeşil çizgi ise Dolar/TL kurunun seyrini gösteriyor. Pandemiyle birlikte kapatmaların yaşandığı Nisan 2020 sonrasında perakende satışlar artışını koruyor. Pandemi öncesinde dikkatinizi çekeceği üzere 2018 ve 2019’da Türk lirasında yaşanan sert değer kayıpları hem perakende satışları hem de tüketim malları ithalatını düşürmüştür. Döviz kurunda artış eğilimi sürse de 2019 yılı son çeyreğinde ve 2020 yılının ilk 2 ayında perakende satışlar ve tüketim malları ithalatında artış eğilimi görüyoruz. Bunun başlıca sebepleri KDV indirimleri, promosyonlu satışlar ve fiyat kontrolleri idi. Kasım ayında tüketim malları ithalatındaki kısmi gerilemeye rağmen perakende satışlardaki artış devam etti. Bunun sebebini TCMB tarafından açıklanan Reel Kesim Güven Endeksi verilerinde bulmaya çalıştığınızda görebileceğiniz gibi, Kasım ayında sektörde stoklar azalırken, Aralık ayında stoklar artmaktadır.

İşsizlik artmaya devam ediyor

Son olarak tüketim ve üretim tarafındaki gelişmeler işgücü verilerini nasıl etkilediğine bakalım. 2020 yılı Eylül-Ekim-Kasım aylarını kapsayan Ekim dönemi işgücü verilerine göre, Ekim ayında işsizlik oranı %12,73’e, iş aramaktan vazgeçmiş çalışmaya hazır olan kişileri dikkate alan geniş tanımlı işsizlik oranı ise %23,33 seviyesine yükseldi. 2020 yılı Haziran-Ekim dönemlerinde sanayi sektörü istihdamı işgücü piyasasını desteklemeye devam ederken Ekim döneminde hizmet sektörü istihdamında hafif gerileme yaşandı. Vurgulamakta fayda var, iş aramaktan vazgeçip çalışmaya hazır olan kişilerin Ekim döneminde önceki döneme göre 212 bin artmış olması özellikle hizmet sektöründeki kan kaybının vahametini ortaya koymaktadır.

Dr. Fulya Gürbüz

Most Popular

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

More from Author

Seçim Öncesi Rezervler Eriyor. Ya 2. Tur… ?

28 Mart 2024 tarihine ait gün içi haberleri ve piyasalardaki son durumları derlediğimiz yazımızda bugünün öne çıkan başlıkları aşağıdaki gibidir.

Seçime Günler Kala Gıda Perakendesi ve Tarım

Ekonomim yazarı Yener Karadenizin yaptığı habere göre2022 sonunda 48 bin 660...

Türkiye’de IMF Zamanı mı Geldi?

Seçim sonrası kurda devalüasyon olacak mı olmayacak mı? Seçim sonrasında Yeni Anayasa gündeme gelecek mi, gelmeyecek mi? Türkiye IMF'ye gidecek mi, gitmeyecek mi? Türkiye'de faizler zirve noktasına geldi mi yoksa artmaya devam mı edecek?

BlackRock CEO’su Larry Fink’ten Önemli Açıklamalar

Dünyanın en büyük fon yönetim şirketi BlackRock'ın CEO'su Larry Fink dün...

Read Now

Seçim Öncesi Rezervler Eriyor. Ya 2. Tur… ?

28 Mart 2024 tarihine ait gün içi haberleri ve piyasalardaki son durumları derlediğimiz yazımızda bugünün öne çıkan başlıkları aşağıdaki gibidir.

Seçime Günler Kala Gıda Perakendesi ve Tarım

Ekonomim yazarı Yener Karadenizin yaptığı habere göre2022 sonunda 48 bin 660 olan 3 ve üzerinde şubesi olan toplam market sayısı, 2023 sonu itibariyle 52 bini aştı. İndirim marketleri, 2023’ün başından bu yana 3 bine yakın yeni şube açarak toplamda 41 bin şubeye ulaştı. Bu büyümeyle birlikte pazardan...

Türkiye’de IMF Zamanı mı Geldi?

Seçim sonrası kurda devalüasyon olacak mı olmayacak mı? Seçim sonrasında Yeni Anayasa gündeme gelecek mi, gelmeyecek mi? Türkiye IMF'ye gidecek mi, gitmeyecek mi? Türkiye'de faizler zirve noktasına geldi mi yoksa artmaya devam mı edecek?

BlackRock CEO’su Larry Fink’ten Önemli Açıklamalar

Dünyanın en büyük fon yönetim şirketi BlackRock'ın CEO'su Larry Fink dün katıldığı televizyon programında ABD ekonomisi ve kripto paralarla ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Larry Fink, Amerikan borsaların iyi bir yükseliş gösterdiğini ve henüz piyasalarda bir balon oluşmadığını belirtti. Ayrıca, iş dünyasında temas ettiği insanların 80%'inin yükseliş beklentisinde...

SEC Coinbase Davasında Yeni Gelişmeler

Katherine Polk Failla, Coinbase'in ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) tarafından açılan davayı reddetme talebinin çoğuna karşı karar verdi.SEC, Coinbase'in kayıtsız bir komisyoncu, borsa ve takas merkezi olarak çalıştığını ve federal menkul kıymetler yasalarını ihlal ettiğini iddia ediyor.Yargıç Katherine Polk Failla, SEC'in Coinbase'e karşı açtığı davayı...

Altın Verileri, BIST Seçimi Bekliyor

27 Mart 2024 tarihine ait gün içi haberleri ve piyasalardaki son durumları derlediğimiz yazımızda bugünün öne çıkan başlıkları aşağıdaki gibidir.

Örnek Sayfa

ASDa Döviz Kurları . asdasd Summary Charts Price Fundamental Technical Performance Candlestick Patterns $(function() { tabsWidgetBindJSFunc('mainPositions8075171', 'bindGreyButtons', false ); }); Build your watchlist here by adding stocks, bonds, commodities, indices or currencies. var columnsSettings_8075171 = new ColumnsSettings( 'ltr', // strHtmlDir 'portfolioData_8075171', // containerId 'overview', // tab '8075171', //...

Bitcoin’de karar anı

Haftaya 67 bin dolar seviyesinden başlayan Bitcoin, tekrar 70 bin doların üstünde fiyatlıyor. Ralli devam eder mi? Analist Pav Hundal'a göre, olası short yönlü pozisyon tasfiyesi Bitcoin'de ki ralliyi hızlandırabilir. Analist, ilk güçlü direnç olarak 80 bin dolar seviyesine dikkat çekiyor. Hedge fundların short pozisyonları 15 bin adet,...

ABD Haberi Borsayı Neden Kurtaramadı?

Türkiye'ye yabancı yatırımcının gelmesi yolunda atılan adımların meyvesini, ne zaman alacağız? Türkiye, friend-shoring şemsiyesi altına mı giriyor?

BİST’te Faiz Ve ABD İkilemi

26 Mart 2024 tarihine ait gün içi haberleri ve piyasalardaki son durumları derlediğimiz yazımız.

Yalancının Mumu Sönüyor Mu?

21 Mart 2024’te Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın faiz artışı kararı, Borsa İstanbul tarafından olumlu bir tepkiyle karşılandı. Bu kararın ardından, Euro ve Dolar’da gün içerisinde önemli geri çekilmeler yaşandı. Euro 34.518 seviyesine, Dolar ise 31.739 seviyesine kadar geriledi. Haftanın başında Borsa İstanbul, pozitif bir açılış yaparak güzel...

Bitcoin Toparlanıyor

Bitcoin on gün aradan sonra yeniden 70.000 doların üzerinde. Yeni ETF haberleri ile birlikte Bitcoin ve kripto paraların tüm dünyadaki adaptasyonun arttığını görebiliriz.