Etiket: merkez bankası

EKONOMİ

Yeni para politikası sürecinde reel getiri detayı dikkat çekici

Geçen hafta atanan Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal Anadolu Ajansı ile para politikasını değerlendirdiği bir röportaj yaptı. Kısaca röportajda neler deniyor hem sıralayalım hem de görüşlerimizi dile getirelim. 

— Para politikası ve genel konulardaki yaklaşımlar geniş mecralarda daha sık ve daha somut olarak paylaşılacak. 

Bilgi paylaşımının öngörülebilirlik açısından önemli olduğunu düşünüyoruz ve katkı sağlayacağına inanıyoruz.

— Fiyat istikrarı ve finansal istikrar konusunda;

. zorunlu karşılıklar başta olmak üzere tüm araçlar etkin bir şekilde kullanılacak,

. finansal istikrara dair uzun vadeli yapısal çalışmalara verilen destek sürecek,

. sermaye piyasalarının derinleşmesine daha fazla katkı yapılacak.

Sermaye piyasalarının derinleşmesinin finansal istikrar açısından önemli olduğunu düşünüyoruz. Dış politika ve sürdürülebilir büyüme konusunda atılacak her olumlu adımın fiyat istikrarı açısından önemli olduğunu düşünüyoruz.

— Yeni dönemde para politikası stratejisine göre;

. Tüm makroekonomik göstergeler dikkate alınarak veri odaklı bir yaklaşım ile hareket edilecek,

. mikro dinamikler ve saha bilgileri yakından takip edilmeye devam edilecek,

. para politikasının etkinliğini arttırmak adına başta finansal sektör, reel sektör ve kamu kesimi olmak üzere süreçlere girdi sağlayacak tüm taraflarla uyum içerisinde çalışılacak.

— Yakın dönem enflasyon gelişmelerine ilişkin olarak;

. enflasyon dinamikleri ve fiyatlama davranışlarında bir iyileşmenin başlaması ve

. azalan maliyet baskıları ve iç talep koşullarındaki zayıflamanın etkileriyle devam eden dezenflasyon sürecine bağlı olarak

. para politikasında hareket için bir manevra alanı oluşmuş durumda.

— Yeni dönem para politikasına ilişkin olarak;

. Başkan Uysal “Para Politikası Kurulu açıklanan bütün verileri analiz ederek, ortak akıl ve istişare çerçevesinde uygun kararı verecektir” diyor ve

. ekliyor “Enflasyondaki olumlu eğilimin devamını sağlamak için para politikasının temkinli bir duruş sergilemeye devam etmesi önem taşıyor, ancak burada sıkılık derecesini nominal değil reel faizler üzerinden tanımlamak daha doğru olur. Enflasyon görünümünü etkileyen bütün faktörleri yakından izleyerek, gerek beklentiler gerekse kendi projeksiyonlarımızı dikkate alan makul bir reel getirinin korunduğu bir çerçeveyi esas alacağımızı ifade edebilirim.”

Reel getiri beklentisi kısmı tam olarak anlaşılamıyor. Örneğin faiz ve enflasyon hangi seviyede olursa olsun birbirine eşit ise reel getiri sıfırdır. Haliyle enflasyon hedefi ve reel getiri hedefinin makul bir şekilde ortaya konmasına ihtiyaç var. Bu sebeple haftaya yapılacak para politikası toplantısı ve Enflasyon Raporu’nda bu detayları merakla bekliyor olacağız. 

— Rezervleri artırma planları kapsamında;

. uygun koşulların oluşması kaydıyla dışsal şoklara karşı bir sigorta niteliğinde olan uluslararası rezervleri artırma yönündeki niyet korunuyor,

. reeskont kredileri aracılığıyla rezerv biriktirme imkanına rağmen enerji ithalatçısı kamu kuruluşlarına yapılan döviz satışları rezervleri azaltıcı etki yapmakta bu sebeple 

. küresel konjonktür ve sermaye akımlarının seyrine bağlı olarak, rezervleri güçlendirmek amacıyla mevcut araçlarda revizyona gidilecek.

. 8 Temmuz tarihinde TBMM’ye gönderilen yeni torba yasa taslağında yer alan Merkez Bankası ile ilgili hususlara bağlı olarak;

. zorunlu karşılıklarla ilgili düzenlemeyle Merkez Bankasının bilanço içi ve bilanço dışı uygun görülen kalemleri de dikkate alacak şekilde zorunlu karşılıklar kapsamında yetki alanı ve para politikası araç seti genişleyecek,

. yüksek frekanslı verilere erişim imkânı veri odaklı para politikası karar süreçlerini destekleyecek,

. ihtiyat akçesiyle ilgili düzenleme aracılığıyla mevzuat altyapısı Türk Ticaret Kanunu ile uyumlaştırılacak. 

— Fitch’den not düşüşünde Merkez Bankası bağımsızlığı vurgusuna yönelik olarak;

. Başkan Uysal şöyle yorumluyor “Bu kavram üzerinde değerlendirme yaparken amaç ve araç bağımsızlığını birbirinden ayırmak gerekir. Merkez Bankası bağımsızlığı ile kastedilen araç bağımsızlığıdır. Bu da merkez bankasının verilen görevleri yerine getirirken kullanacağı araçlar ve yöntemi kendi inisiyatifi ile belirlemesi anlamına gelir. Araç bağımsızlığı konusu Merkez Bankası Kanunu çerçevesine net olarak tanımlanmıştır. Buna göre Merkez Bankasının kendine verilen görevleri yerine getirmek için para politikası araçlarını belirleme ve uygulama yetkisi bulunmaktadır. Bu çerçevede herhangi bir değişiklik söz konusu değildir.”

Dr. Fulya Gürbüz

EKONOMİ

Faiz indirimi talep artışı için yeterli olmayabilir

Türkiye ekonomisine yönelik ikinci çeyrek verileri henüz tamamlanmasa da öncü göstergeler tüketimdeki daralmanın ikinci çeyrekte de sürdüğünü, üretim tarafında ise ilk çeyreğin aksine ikinci çeyrekte kayıp yaşandığını, reel sektörün ise yatırım yapmadığını gösteriyor.

Yurt dışındaki ekonomik aktiviteyi gözlemlediğimiz PMI verileri ise yılın ilk yarısında küresel bazda canlanma işareti ortaya koymazken, girdi maliyetleri ve çıktı fiyat artışlarında yumuşama eğilimi var. Öte yandan ihracat hacminde Türkiye’nin aylık bazda kaydettiği performans dikkat çekici ancak bunda TL’de yaşanan yıllık yüzde 40’lık kaybın dolayısıyla da artan borçlanma maliyetlerinin payı büyük.

Mart 2019 işgücü verileri ise istihdamın kayıt dışına kaydığını, son 1 yılda istihdam edilenlerinin sayısının %2,5 azalışla 28 milyon 146 bin kişiye gerilediğini, işsiz sayısının ise %41 artışla 4 milyon 487 bin kişiye yükseldiğini gösterdi.

Küresel talepte daralmaya paralel olarak yurt içinde artan maliyetler sebebiyle hanehalkının satın alma gücünün azalması üretim kaybına, dolayısıyla da işsizliğin artmasına sebep olurken, şirketler yatırım yapmayı erteliyor. Merkez Bankasının 25 Temmuz toplantısında cuma günü görevinden alınan Murat Çetinkaya yerine atanan yeni Başkan Murat Uysal önderliğinde faiz indirimine tanık olacağız. Merkez Bankasının bağımsızlığının tekrar sorgulanmasına sebep olan son hamle, S-400 belirsizliği ve Doğu Akdeniz gerilimini dikkate aldığımızda mevcut ortamın, faizde indirim olsa bile talep artışını tetikleyecek bir zemin oluşturmadığını düşünüyoruz.

Detaylandırırsak:

İç talep daralmaya devam ediyor, miktar bazında ihracat ve ithalat küçülüyor…

Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre tüketim endeksleri (E.T.T.E. ve perakende satış) Nisan ayında ilk çeyreğe göre daralırken otomobil satışlarında daralma Mayıs ayında da sürdü. İhracat ve ithalat miktar endeksleri ise Nisan ayında ilk çeyreğe göre daraldı.

İkinci çeyrekte kredi ve tüketim vergileri kapsamında reel bazda gerileme devam ederken otomobil ve konut satışlarındaki gerileme bu eğilimi teyit ediyor.

Üretim tarafında ilk çeyreğe göre performans kaybı var…

Kredi Garanti Fonu (KGF) desteği ile Temmuz 2017’de zirve yapan mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS sanayi ve hizmet endeksleri 2018 yılı başında KGF’nin sonlanması, ABD’den gelen ticaret savaşı rüzgarları ile iç ve dış siyasette yaşanan olumsuzlukları ve TL’de yaşanan değer kaybının bir sonucu olarak Haziran 2018’den Haziran 2019 sonuna kadar daralma bölgesinde yer alıyor. SAMEKS bileşik endeksi ilk çeyrekte ortalama 45,1 değerini alırken 2. çeyrek performansı 43,8 oldu. Endeksin 50 değeri altında yer alması sektörde daralmayı gösteriyor. Sanayi endeksi performansı ilk çeyreğe göre değişiklik göstermedi.

Mevsimsellikten arındırılmış sanayi üretiminde ise ilk çeyrekte aylık bazda kaydedilen büyüme eğiliminin ardından Nisan ayında önceki aya göre daralma kaydedildi. Nisan ayında hammadde ithalat hacmi ise Ocak 2019’dan bu yana aylık bazda artış eğilimini sürdürdü. Öncü göstergeler Mayıs ayında performans kaybına işaret ederken Haziran ayına ilişkin iyimser bir tablo var.

Yatırım harcamaları ilk çeyreğe göre azaldı…

Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi verilerine göre yatırım harcamaları ikinci çeyrekte ilk çeyreğe göre azaldı. Nisan ayında mevsimsellikten arındırılmış sermaye malı ithalat hacmi ve makine ve teçhizat imalatı ilk çeyrek ortalamasına göre daralma kaydetti.

Dr. Fulya Gürbüz

EKONOMİ

Merkez Bankası temkinli kaldı, faizi değiştirmedi

Merkez Bankası (TCMB) Haziran ayı para politikası toplantısında politika faizini beklediğimiz gibi %24 seviyesinde sabit tuttu.

Evet bekliyorduk çünkü;

. Küresel enflasyonist baskıların azalması ve özellikle ABD’de düşük enflasyon dinamiklerine bağlı olarak Fed’in faiz düşüreceği beklentilerinin ağırlık kazanması,

. ancak buna rağmen Türk lirası üzerindeki risklerin artması (S-400 alımı sebebiyle ABD’den yaptırım tehditleri, TCMB’nin rezervlerine ilişkin endişeler, enflasyonist baskıların sürmesi, bütçe gelirlerindeki azalmanın vergi artışları ihtimalini doğurması, 23 Haziran İBB seçimine yönelik belirsizlik) TCMB’nin Haziran ayı toplantısında beklemede kalmasına işaret ediyordu.

Fed 19 Haziran Çarşamba günü faiz kararını açıklayacak. ABD’de Mayıs ayı enflasyonunun %1,8’e gerilemesine rağmen ticaret savaşındaki gelişmelerin büyüme ve enflasyon üzerinde risk oluşturmaya devam etmesine bağlı olarak Fed Haziran toplantısında politika faizini değiştirmeyecek.

Öte yandan küresel ekonomideki yavaşlama eğilimi ve paralelinde hem küresel enflasyon baskılarının azalması hem de ABD özelinde enflasyon dinamiklerindeki yumuşama eğilimine bağlı olarak Fed’in 31 Temmuz tarihli toplantısında faiz indirimi yapma ihtimali giderek artıyor. Fed’in 31 Temmuz toplantısında faiz indirimine gitme olasılığı vadeli piyasalarda yükselerek %83 olarak fiyatlanıyor.

Evet, Fed’in düşük faiz politikasının Türkiye piyasaları için anlamı dış borçlanma maliyetlerinin aşağı gelmesi demek ancak Türkiye’nin sürdürülebilir büyüme rotasına girmeden harcamaları artıracak olası bir eğilim enflasyon dolayısıyla da faiz üzerindeki baskıyı daha da artıracaktır.

Büyüme dinamiklerine baktığımızda ikinci çeyrek öngöstergeleri ihracattaki performansın korunmasına rağmen iç talepteki daralmanın devam ettiğine, yatırımlarda ise yavaşlamaya işaret ediyor. Bu sebeple Türkiye ekonomisinin birinci çeyrekte GSYH’de bir önceki çeyreğe göre kaydettiği %1,3’lük büyüme performansının ikinci çeyrekte yakalanamayacağını tahmin ediyoruz (1. çeyrekte bir önceki çeyreğe göre GSYH %1,3 artmıştı).

Ancak ekonomik büyümedeki zayıflama eğilimine rağmen mevcut risklerin TL üzerindeki baskıları canlı tutması sebebiyle TCMB’nin sıkı para politikasını sürdürüp faiz indiriminde sabırlı davranacağı senaryosunu daha olası görüyoruz.

Mevcut risklerin azalması halinde TCMB, 25 Temmuz toplantısında politika faizinde sınırlı bir indirime gidebilir. Aksi durumda 12 Eylül tarihli toplantısındaki faiz kararı yine risklerdeki gelişmeye bağlı olacak.

TCMB’nin 2019 yılının geri kalanında PPK toplantı tarihleri 25 Temmuz, 12 Eylül, 24 Ekim ve 12 Aralık. ABD merkez bankası Fed ise 19 Haziran, 31 Temmuz, 18 Eylül, 30 Ekim ve 11 Aralık tarihlerinde faiz kararını açıklayacak.

Dr. Fulya Gürbüz

EKONOMİ, TAKVİM

Haftanın başlıkları: Merkez Bankası faiz kararı, cari açık ve ticaret endeksleri

12 Haziran 2019, Çarşamba

Merkez Bankası faiz kararını açıklayacak. Merkez Bankası Mayıs ayı Finansal İstikrar Raporu’nda belirtildiği üzere “Enflasyon göstergelerinde bir miktar iyileşme gözlense de, enflasyon beklentilerindeki yüksek seyir ile gıda fiyatları ve ithal girdi maliyetlerindeki artışlar fiyat istikrarı üzerinde risk oluşturmaya devam etmektedir. Bu kapsamda TCMB, sıkı para politikası duruşunu korumaktadır” ifadesine yer verdi. ABD merkez bankası Fed’den Temmuz ayıyla birlikte faiz indirimi beklentisinin artması ve Avrupa Merkez Bankasının düşük enflasyon ve düşük büyüme performansına bağlı olarak faizlerin düşük seyrini koruyacağını dikkate alsak da özellikle S-400 konusuna ilişkin olarak ABD ile süregelen gerginliğin TL üzerinde baskı yaratmaya devam edeceği riski ve gıda enflasyonundaki katılığa bağlı olarak %24 olan haftalık politika faizinde değişiklik beklemiyoruz.

14 Haziran 2019, Cuma

Nisan ayı ödemeler dengesi verileri açıklanacak. Mart 2019’da 589 milyon dolar açık veren cari işlemler dengesinin artan dış ticaret açığına bağlı olarak Nisan ayında da açık vermesini bekliyoruz.

Nisan ayı dış ticaret endeksleri açıklanacak. Takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış hacim endeksleri Mart ayında tüketim malları ihracatında aylık bazda hızlanmaya işaret etmişti. İhracat hacmindeki iyileşmenin tersine İthalat tarafında yatırım malları ithalatında %20,3’lük, tüketim malları ithalatında ise %2,1’lik düşüşe tanık olduk. İç talepte gerileme olarak değerlendirdiğimiz bu gelişmenin Nisan ayında da devam etmesini tahmin ediyoruz.

Dr. Fulya Gürbüz

EKONOMİ

Merkez Bankası ikna edemiyor

Merkez Bankası 30 Nisan tarihinde yayınladığı 2019 yılı Nisan ayı Enflasyon Raporu’nda ortalama ham petrol fiyatları ve gıda fiyatları enflasyon tahminlerini yukarı çekti, manşet enflasyon tahminlerini ise değiştirmedi.

MERKEZ BANKASININ TAHMİNLERİ

. 2019 yılı ortalama ham petrol (Brent) fiyatları varsayımı önceki 63 dolar seviyesinden 67 dolar seviyesine yükseltildi. (2018 yılı sonu: 51 dolar, 2018 yılı ortalaması: 71 dolar)

. Gıda fiyatları enflasyonu tahmini 2019 yıl sonu için %13 seviyesinden %16 seviyesine, 2020 yıl sonu için ise %10 seviyesinden %11 seviyesine yükseltildi.

. Ocak ayı raporunda yer alan manşet enflasyonun (TÜFE) 2019 yıl sonunda %14,6, 2020 yıl sonunda %8,2, 2021 yıl sonunda %5,4’e geriledikten sonra orta vadede %5 düzeyinde istikrar kazanacağı tahminleri Nisan ayı raporunda aynı şekilde korundu.

MERKEZ BANKASININ DİKKAT ÇEKTİĞİ TEMEL RİSKLER, ENFLASYON ÜZERİNDEKİ OLASI ETKİLERİ VE OLASI PARA POLİTİKASI TEPKİLERİ

. Risk primi ve döviz kuru oynaklığında öngörülen kısmi iyileşmenin gecikmesi;

Sıkı para politikası duruşu korunacak ve ilave parasal sıkılaştırma yapılabilecek. Finansal politikalar finansal oynaklık ve risk primini düşürmeye odaklı olarak belirlenmeli ve maliye politikası öngörülebilir olmalıdır.

. Fiyatlama davranışına dair belirsizlikler ve enflasyon beklentilerinde bozulma;

Sıkı para politikası korunmalı, enflasyon ve döviz kuru beklentileri çıpalanmalıdır.

. Gıda fiyatlarındaki yükselişin devam etmesi;

Birikmiş maliyet baskıları ve olumsuz hava şartları gıda enflasyonu tahminlerini yukarı çekebilir.

. Para ve maliye politikası eşgüdümüne (yönetilen/yönlendirilen fiyatlar ve vergi ayarlamaları) dair riskler;

Yönetilen/yönlendirilen fiyat ve vergi ayarlamalarında geçmiş enflasyona endeksleme davranışı azaltılmalı, bütçe açığı kontrol altında tutulmalıdır. Aksi durumda para politikası duruşu güncellenebilir.

. Finansal koşullardaki sıkılığın artması;

Ekonomik faaliyetteki toparlanma gecikebilir.

. Küresel büyüme görünümündeki zayıflamanın devam etmesi;

Kırılganlıkları azaltmak için makroekonomik politikalar etkin ve eşgüdümlü olarak kullanılmalı, yapısal reformlar ve uygun ticaret politikaları ile desteklenmelidir.

. Gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye akımlarının zayıflaması;

Küresel likidite koşulları ve risk algılamalarındaki dalgalanmalara bağlı olarak piyasalarda aşırı oynaklık gözlenmesi durumunda, piyasanın ihtiyacı olan likiditenin zamanında, kontrollü ve etkili bir şekilde sağlanmasına yönelik önlemler alınabilecektir. Söz konusu risklerin enflasyon ve enflasyon beklentileri üzerindeki etkileri izlenecek ve gerektiğinde para politikası tepkisi verilebilecektir.

. Uluslararası ham petrol fiyatlarındaki oynaklıklar;

Enerji fiyatları ve üretici fiyatları kaynaklı yukarı yönlü risklerin belirginleşmesi durumunda, para politikası tepkisi, enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışında gözlenebilecek bozulmayı kontrol altında tutacak şekilde belirlenecektir.

YORUMUMUZ

Risklerin hakim olduğu konjonktürde para politikasını yönetmek zor fakat politika ve uygulamaları anlamak adına hesap verebilirlik ve şeffaflık önemli.

Evet, Merkez Bankası sıkı para politikasını koruyacak ve Rapor’da da yer verdiği üzere gerektiğinde ilave sıkılaştırmaya başvuracak. İhracatın büyümeyi desteklemeye, iç talebin ise zayıf kalmaya devam edeceği süreçte cari açıktaki gerileme de ekonomide dengelenme sürecine katkı yapmaya devam edecek. Bu noktada Merkez Bankasının kırılganlıkların azalması adına yapısal reformların desteklenmesi gerektiğine atıfta bulunması önemlidir. Rapor’da yer aldığı üzere Yapısal Dönüşüm Adımları çerçevesinde açıklanan tedbir ve teşviklerin finansal koşullardaki toparlanma sürecini desteklemesinin ülke risk primindeki iyileşmeye katkı
sağlayacağı ve döviz kuru oynaklığını sınırlayacağı varsayılmıştır. Tersten okursak yapısal reformlar ön plana çıkartılmadan TL’ye güven sağlanmayacak.

2019 yılı sonunda enflasyonda %14,6 seviyesini öngören Merkez Bankası 2021 yılı sonunda %5,4 seviyelerine gerilemesini bekliyor. Buna dayanak olarak sıkı para politikası duruşu ve güçlendirilmiş politika koordinasyonu varsayımında bulunuluyor ve şu şartlar ortaya konuyor: “Risk priminde iyileşme ile beraber döviz kurundaki istikrarlı seyrin ve dezenflasyona yönelik güçlendirilmiş politika koordinasyonun da desteğiyle geçmişe dönük endeksleme davranışının kırılması ve orta vadeli enflasyon bekleyişlerinin tahmin ve hedeflerle uyumlu noktalara gerilemesi enflasyonla mücadelenin başarısı açısından kritik önem taşımaktadır.”

Çoklu değişkenler ve çoklu risklerin hakim olduğu mevcut konjonktür Merkez Bankasının sıraladığı şartların oluşmasına izin verecek mi? Hükumet’in yapısal reformlara ilişkin inandırıcı ve güvenilir bir takvim ortaya koymadan Merkez Bankası ne enflasyonla tek başına mücadele edebilir ne de Hükumet hedeflerine ulaşılmasına katkı sağlayabilir. Fiyat istikrarı için Merkez Bankasının bağımsızlığı, sürdürülebilir büyüme için de Hükumet’in kararlılığı gerekiyor.

Gelelim Merkez Bankası rezervleri ve swap konusuna…

Enflasyon Raporu’nda yer alan “TCMB Uluslararası Rezerv Gelişmeleri” kutusunda Merkez Bankası rezervlerindeki dalgalanma -yapısal sorun olarak nitelendirdiği- hanehalkı ve firmaların yabancı para mevduat tercih etmesi eğilimine bağlanıyor. 2018 yılı başında hızla gerileyen yurt içi yerleşiklerin yabancı para mevduatları neden Eylül 2018 ile birlikte yükseliş eğilimine girdi? Söz konusu yapısal sorunun çözülmesi için güven algısı neden oluşturulamadı? Güven algısı sağlanmadığı sürece Merkez Bankası rezervleri sorgulanacaktır. Sorgulanan Merkez Bankası brüt döviz rezervleri ile brüt uluslararası yükümlülüklerinin farkını gösteren net uluslararası rezervleridir. 19 Nisan haftası bitiminde net uluslararası rezervler 26,9 milyar dolar seviyesine gerilemiştir. Ancak Merkez Bankası Rapor’daki ilgili kutuda rezerv yeterliliği konusunda net rezervleri değil brüt rezervleri dikkate alınmasını savunuyor. Söz konusu kalem 19 Nisan haftasında 96,1 miyar dolar iken brüt uluslararası yükümlülükler 69,2 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. İngiliz ekonomi gazetesi Financial Times, 18 Nisan tarihli haberinde Merkez Bankasının 12 Nisan’da ilan ettiği net uluslararası rezervinin 28,4 milyar dolar değil, swap işlemleri çıkarıldığında 11,5 milyar dolar olduğunu iddia etmişti. Merkez Bankası Enflasyon Raporu’nda yer alan ilgili kutuda swap anlaşması yapıldığında borç alınan döviz miktarının brüt rezervlere eklenip eklenmediği konusunda bilgi vermemektedir. Merkez Bankasının şeffaflığı konusunda soru işareti doğuran bir durum.

Merkez Bankası rezerv yeterliliği konusunu bir adım öteye taşıyıp bankacılık sistemi ve şirketler kesiminin yabancı para varlıklarının da göz önünde bulundurulması gerektiğini ekliyor.

Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya Enflasyon Raporu yayınlanması öncesinde yaptığı sunumda gazetecilerin para politikası, rezervler, swap, bağımsızlık konularındaki sorularına net cevaplar verememiştir.

Net uluslararası rezervler başlığını geri plana atan Merkez Bankası, hanehalkı ve firmaların yabancı para mevduat tercih etmesi eğilimine sebep olan şartlar korunurken, %5 enflasyon hedefine ulaşmak için öngördüğü “risk priminde iyileşme ve döviz kurunda istikrarlı seyir” hedefine nasıl ulaşılacağını merak ediyoruz.

Dr. Fulya Gürbüz

EKONOMİ

Cuma hareketi sonrası TCMB’den güven sinyali

22 Mart Cuma günü piyasalarda neler yaşandı?

. 22 Mart 2019 itibariyle vadeli işlemler baz alındığında Euro-TL kuru 6,6052, Dolar-TL kuru 5,8447 seviyesini gördü böylece bir gündeki kayıp Euro-TL’de %6,2, Dolar-TL’de %6,9 oldu. Yılbaşından bugüne ise %50-50 Euro ve ABD dolarından oluşan döviz sepeti %9,8 değer kaybetti (Euro-TL kuru %9,5, Dolar-TL kuru %10,6).

. Türkiye’nin risk primini gösteren 5 yıl vadeli CDS’lerin (Credit Default Swap) primi 45 baz puan (%12,8) artışla 396 seviyesine yükseldi.

. TCMB’nin net uluslararası rezervleri 15 Mart ile biten haftada bir önceki haftaya göre %11,3 düşüşle (3,62 milyar dolar) 28,45 milyar dolar seviyesine geriledi. 1 Mart’ta 35 milyar dolar seviyesine yükselen net uluslararası rezervler Mart ayının ilk iki haftasında net uluslararası rezervler 6,55 milyar dolar eridi. Hazine’nin Mart ayı dış borç geri ödeme tutarı ise 3,79 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.

Söz konusu gelişmelerin ardından TC Merkez Bankası’ndan Pazartesi günü piyasa gelişmelerine ilişkin basın duyurusu geldi.

Duyuruda,

. Ülkemiz ekonomisine ilişkin makro göstergeler koordineli politika adımlarının etkisiyle dengelenme sürecinin devam ettiğine,

. Öncü verilerin ilk çeyrekte yurt içi talepte ılımlı bir toparlanmaya, mal ihracatı ve turizm talebindeki güçlü seyirle birlikte net ihracatın büyümeye yüksek katkı verdiğine,

. Bu çerçevede cari dengedeki iyileşmenin hızlanarak sürmesi beklendiğine işaret edildi.

Duyuruda, “Ekonomik dengelenme sürecinde para politikası fiyat istikrarı hedefi doğrultusunda şekillenirken maliye politikası ile güçlü eşgüdüm enflasyonla mücadeleyi desteklemektedir. Diğer taraftan, Merkez Bankası rezervlerini güçlendirme politikasına kararlılıkla devam etmektedir. Bu doğrultuda, geçtiğimiz yıl finansal piyasalarda yaşanan oynaklıklar sonrasında rezervlerde artış trendi gözlenmiştir. Brüt rezervlerde yaşanan dalgalanmalar ise olağan işlemlerden ve dönemsel unsurlardan kaynaklanmakta olup öngörülmeyen bir durum söz konusu değildir.” ifadesine yer veriliyor.

Merkez Bankası’nın, finansal piyasalarda gözlenen oynaklıklar ve sağlıksız fiyat oluşumlarını yakından takip ettiğini, para politikası ve likidite yönetimine ilişkin tüm araçların, fiyat istikrarını sağlamak ve finansal istikrarı desteklemek amacıyla kullanılmaya devam edileceği vurgulandı.

Asya piyasasında 5,77 seviyesine yükselen Dolar-TL kuru 5,5672 seviyesine gerilemesinin ardından TSİ 1124 itibariyle 5,65 seviyesinden işlem görüyor. Euro-TL kuru ise 6,38 seviyesinden işlem görüyor.

Dr. Fulya Gürbüz

EKONOMİ

Merkez Bankası temkinli kaldı, faizi değiştirmedi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bugün gerçekleştirdiği para politikası toplantısında bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı olan politika faizini %24 seviyesinde sabit tuttu.

Fiyat baskıları ve belirsizliklere bağlı olarak faiz değişikliği beklemiyorduk.

TCMB’nin faiz değişikliğine gitmeme sebeplerini ve ilgili yorumlarımızı sıralayalım:

“Son dönemde açıklanan veriler ekonomideki dengelenme eğiliminin belirginleştiğini göstermektedir. Dış talep nispeten gücünü korurken finansal koşullardaki sıkılığın da etkisiyle iktisadi faaliyet yavaş bir seyir izlemektedir. Cari dengedeki iyileşme eğiliminin sürmesi beklenmektedir.”

İç talepte daralma, ihracat hacminde ve turizm gelirlerinde artış 12-aylık cari açığın Aralık 2018’de 27,6 milyar gerilemesine sebep oldu. TL’deki değer kaybı ihraç ürünlerimizin rekabetçi konumunu güçlendirdi. TİM verilerine göre Ocak ayında hafif gerileyen ihracat Şubat ayında bir miktar arttı. İthalattaki düşüşün devam etmesiyle birlikte ilk çeyrekte cari işlemler dengesinde iyileşme sürecek. Ancak, olası bir talep artışı ithalatı tetikleyeceğinden söz konusu gelişmeyi “dengelenme” değil “şimdilik nefes aldırıcı” olarak değerlendiriyoruz.

“İthal girdi maliyetleri ve iç talep gelişmelerine bağlı olarak enflasyon göstergelerinde bir miktar iyileşme gözlenmektedir. Bununla birlikte, fiyat istikrarına yönelik riskler devam etmektedir. Bu çerçevede Kurul, enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar sıkı parasal duruşun korunmasına karar vermiştir.”

Tüm önlemlere rağmen Şubat ayında gıda enflasyonu yıllık %29,3 artış kaydetti, tüketici fiyat enflasyonundaki (TÜFE) artış %19,7 oldu. Üretici fiyatları (yurt içi ÜFE) ise %29,3 arttı. Emtia fiyatları, TL’deki değer kaybı ve yapısal sorunlar enflasyonda sürdürülebilir iyileşmenin önünde engel.

31 Mart yerel seçimlerin ardından TCMB ilk toplantısını 25 Nisan’da yapacak. Reuters anketine göre katılımcılar TCMB’nin yıl sonuna kadar toplam 200 baz puan ile 900 baz puan arasında (medyan 500 baz puan) indirim yapacağını tahmin ediyorlar.

Şubat ayı küresel PMI verileri hem girdi maliyetlerinde hem de çıktı fiyatlarında artışa işaret ediyor. Türkiye’de düşük talebin etkisiyle çıktı fiyatlarında kısmen yavaşlama oldu. Seçim sonrasındaki tablonun sonucuna, yurt içi ve yurt dışı talep koşullarına bağlı olarak enflasyonun yönü de belli olacak.

Mevcut şartlarda TCMB’nin Haziran ayı ile birlikte indirime gitmesini ve kademeli olarak yıl sonuna kadar toplamda 500 baz puanlık indirim yapmasını öngörüyoruz.

TCMB’nin 2019 yılı sonuna kadar toplantı takvimi şöyle: 25 Nisan, 12 Haziran, 25 Temmuz, 12 Eylül, 24 Ekim ve 12 Aralık.

Dr. Fulya Gürbüz

EKONOMİ

Enflasyonda belirgin bir iyileşmeye kadar politika faizi %24’te kalacak

Merkez Bankası (TCMB) bugün gerçekleştirdiği Para Politikası Kurulu toplantısında enflasyon görünümünde bir miktar iyileşmeye rağmen fiyat istikrarına yönelik risklerin devam etmesine bağlı olarak %24 seviyesindeki politika faizi olan 1-hafta vadeli repo ihale faiz oranını değiştirmedi.

TCMB, enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar sıkı parasal duruşun korunacağını bu toplantıda da tekrarladı.

Piyasa profesyonelleri enflasyondaki düşüş eğilimine rağmen TL’deki kırılganlığa bağlı olarak TCMB’nin faiz düşürmemesi gerektiğini ifade ediyorlardı ki aynı beklentiyi biz de taşıdık. Fed Başkanı Powell’in piyasalardaki satış baskısını dikkate alarak “sizi duyuyoruz, gerekmedikçe faiz artırmayacağız” açıklamasına benzer olarak TCMB’nin faiz düşürmeyerek “piyasayı duyduğunu” düşünüyoruz. Bu da TCMB’nin kredibilitesi açısından olumlu bir hamle.

Aralık 2018’de TÜFE %20,3, yurt içi ÜFE ise %33,64 seviyesine gerilemişti. Tüketici kredileri 4 Ocak haftasında ortalama %31,94, ticari krediler ise %27,3 seviyesinde bulunuyor. TCMB’nin son beklenti anketinde yılsonu TÜFE beklentisi %16,45 seviyesinde bulunuyor. TL’de istikrar sağlanması, petrol fiyatlarında sert bir artış olmaması halinde 31 Mart seçimlerinin ardından şartların olumlu olması halinde TCMB’nin kademeli olarak faiz indirmeye başlayacağını düşünüyoruz. TCMB’nin seçim sonrasında ilk para politikası toplantısı 25 Nisan’da, bir sonraki ise 12 Haziran’da yapılacak.

Toplantı kararında, Para Politikası Kurulu,
. Ekonomideki dengelenme eğiliminin belirginleştiğini,
. Dış talebin gücünü koruduğunu,
. Finansal koşullardaki sıkılığın etkisiyle iktisadi faaliyetteki yavaşlamanın devam ettiğini,
. Cari dengedeki iyileşme eğiliminin sürmesini beklediklerini belirtti.

Enflasyon tarafında ise,
. İthal girdi maliyetleri ve iç talep gelişmelerine bağlı olarak enflasyon görünümünde bir miktar iyileşme olduğu,
. Ancak fiyat istikrarına yönelik risklerin devam ettiği ifade edildi.

TCMB’nin söz konusu ekonomik ve finansal çerçeveye bağlı olarak ilk faiz indirimini 12 Haziran toplantısında gerçekleştireceğini düşünüyoruz.

EKONOMİ

Merkez Bankası temkinli tavrını korudu, faizi %24’te tuttu

Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu bugün gerçekleştirdiği yılın son toplantısında politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını %24 seviyesinde sabit tuttu.

TCMB’nin temkinli tavrını sürdürerek faizlerde değişiklik yapmamasını doğru atılmış bir adım olarak görüyoruz. Zira toplantı öncesinde TCMB’nin faizleri düşüreceği söylentisini dikkate almamıştık.

Toplantı sonrası yayınlanan basın duyurusunda TCMB son dönemde açıklanan verilerin ekonomideki dengelenme eğilimini belirginleştirdiğini vurguluyor.  

Evet, dış talebin gücünü koruması ve Dolar-TL’nin 5,40 seviyelerinin altına gerilemesine bağlı olarak enflasyon baskısının azalması olumlu gelişmeler. Ancak finansal koşullardaki sıkılaşmanın iktisadi faaliyetlerin yavaşlamasına sebep olması, iç talebin daralması ve işsizliğin artmasını dikkate aldığımızda dengelenme eğiliminin nasıl belirginleştiği konusu açık değil. Umarız 5 gün sonra yayınlanacak toplantı tutanaklarında cevap buluruz.

Bu noktadan sonra, ABD merkez bankası Fed’in gelecek haftaki toplantısında nasıl bir ekonomik görünüm ortaya koyacağına, ABD-Çin ticaret görüşmelerinin seyrine ve petrol fiyatlarının nasıl dengeleneceğine odaklanacağız.

EKONOMİ, TAKVİM

Türkiye ve Avrupa merkez bankası kararları ile ABD büyüme verisini takip edeceğiz

En son 13 Eylül toplantısında uzun bir bekleyişin ardından bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını 625 baz puan artırarak %17,75’ten %24,0 seviyesine yükselten Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) kararının ardından Dolar-TL kuru 6,5 seviyesinin altına gerilemişti. ABD-Türkiye ilişkilerini baskı altında tutan Rahip Brunson’un tutukluluğunun sona ermesi ise kuru daha aşağı 5,50-5,70 aralığına getirdi.  25 Ekim Perşembe günü para politikasını görüşmek üzere toplanacak olan TCMB’den faiz artırımı beklemiyoruz ancak sembolik bir faiz artırımı yapması halinde Dolar-TL kuru 5,30 seviyelerine gerileyebilir.

Yine aynı gün reel sektör güven endeksi verileri açıklanacak. Eylül ayı verileri gelecek 3 aya yönelik ihracat siparişlerinde artış beklenmesine karşılık diğer tüm kalemlerde (toplam sipariş, istihdam, yatırım ve üretim) sert kayıplara işaret etmişti. Benzer eğilimin Ekim ayında da sürmesini bekliyoruz. En büyük ticaret ortağımız olan Avrupa bölgesi GSYH büyümesinde hız kaybı yaşansa da Bölge’den ihracat potansiyelimizi düşürecek bir gelişme beklemiyoruz.

25 Ekim Perşembe günü Avrupa Merkez Bankası (AMB) da para politikasını görüşmek üzere toplanacak. Euro Bölgesi 2018 yılı 1. çeyreğinde %2,4 büyümesinin ardından 2. çeyrekte beklentilerden aşağıda %2,1 büyüme kaydetmişti. Son PMI verilerine göre sanayi sektöründe büyüme hızında yavaşlama, servis sektöründe ise  hızlanma var. Ticaret savaşı ve Brexit belirsizliklerinin bölge ekonomisi üzerinde baskı oluşturmaya devam etmesi sebebiyle para politikasında bir değişiklik beklenmiyor.

ABD tarafında ise güçlü ekonomik aktivitesini sürdürdüğünü ve ABD merkez bankası Fed’in kademeli faiz artırımlarını desteklemeye devam ettiğini geçen hafta yayınlanan Fed tutanaklarında tekrar okuduk. 2018 yılı 2. çeyreğinde yıllık %4,2 büyüyen ABD ekonomisi böylece 2018 yılı ilk yarısında ortalama %3,2 büyüme kaydetmiş oldu. 26 Ekim Cuma günü 3. çeyrek GSYH büyümesi ilk tahminleri açıklanacak. Beklenti ABD ekonomisinin 3. çeyrekte %3,3 büyüyeceği yönünde. Fed bölge başkanları ekonominin aşırı ısınma ve soğuma ihtimaline karşılık faiz seviyesine yönelik tartışmalarını sürdürürken kesin olan yüksek faiz döneminden geriye dönüş olmayacağı.